“Ni salaam ni gabat”

0
1680

Action For Social Development And Environmental Protection Organization (ASDEPO) 2006 ዓ፣ም የተቋቋመ እና አገር በቀል ግብረሰናይ ድርጅት ሲሆን የተለያዩ የልማት(development) እና የሰብዓዊ (humanitarian) ሥራዎችን በአዲስ አበባ፣ በኦሮሚያ፣ በአማራ፣ በአፋር፣
በቢኒሻንጉል፣ በጋምቤላ እና ትግራይ ክልሎች ውስጥ በእናቶች እና ሕፃናት ጤና፣ የምግብ ሥርዓት ማሻሻል፣ የሴቶችን እና ወጣቶች የኑሮ ሁኔታ ማሻሻል፣ በሠላም እና ግጭት አፈታት እንዲሁም የሴቶችን ተሳትፎ ለማሻሻል እየሠራ ይገኛል፡፡


Yalli Sehadayti baxah yeceeh yan maqaanek fanat yascubeenimiy der mabla leh yan cubbiy maggo caagid qadliy missat akkah gerannal yableenimi. Ah yaaanam baxsale acwa sihaadayyti baxah baaxo bagul salaam akah yaninnah miraacinni duddak akah yawqen innah geysiise.

Takkayikkah baaxo bagul sahaadayti baxi inki caagid isih fayyxi kataatam kee awu kaadu ixxiga dagnak geddaamah salaam isi waysiisuh raceynaani takku tambulle.

Qaalamal ahak dumal sukteeh ahfanah tanih tan kookaxawwa carbbiy ta cogdah faxani yaanam xiqimttah. Baxaabaxsale waktitte abak geytiman booditte maggoh yan mara dufsah ynim kee dagar erkannay rabay qawalayila kattaysa.

Salaam leh yan daloot awu salaam wayttik geddaamah buxa mingilliy waytiy takkeh tan boodwa kee carbbit sabaabak ugutaamak elle yekke mari isih kah sumaaqitaan keenik daga taaxigem matana.
Sehadayti baxi mano bagul taamitta yeh :isi fayyxi kibba yeh xiqtto le ruffto kee mano gersiisam faxa: takkayikkah salaamah yawqeeh salaamah yaduurem kee taamitta yeh geyaamih dudda kee curiinu lem xiqam baaxi le salaam geytimu xiqawak kinni. Tonna kinnuuk yabtti baaxisiyyal nee akah catannah salaam itta qangara mafxagah baaxisiyya nabulu xiqenno.

Tutaaxago salaam namma ceelol kuran tohum : meqe salaamay uma mabla sinni kee meqe salaamay raagle kinni axcuk kuran. Meqe gammbih mablah salaam iyaanam booduy : uguugusiyaay: lokloko kee carbik curri yakeenimi iyaanam: kinuuk meqe ceelo gambbik naba mabla kaaduk raag leh yan salaam iyaanam qadliy magoomuk curri akiyaay fantaaxawayloonum kee kalah kaadu adan baxi caki kee dimokraasih cakih dudda yasakaxxen wak; maggoh yan marih fayxi kibaanam kee ittaluk aaliyyi qoklitte ginaanam kee salaam gital kookaxaw awu ittin wayitte qaaday awu misso gital yafgideenim xiqanwak kinni.

Inki ayyunti awu baaxo kookaxaway; gitasinni abtoota kee carbbik curri takku xiqtawak dibuk salaam yani iyaanam xiqaanam; kah innam inki ayyuntih addal salaam yanih akak iyaanam madqa daga raaqiyya yasakaxxen wak kinni: qadliy;ittah yascubeenimiy;ittin gersooy; ittin masakaxxa kee tan taqabitte meqe walalal yafgideenim xiqintawak kinni; sihaadayti baxih fanat yanim faxiima faxe fantaaxaway takkay walalay; itta yaffimenim kee itta aamantil digga luk gersitan wak kinni salaam yanu xiqah akak innu xiqnam.

Qaada gital ittin fanih booduk mafxaga elle gersan cogdaadi:- Itiypiyal bacra tabnaak daga takke baxaabaxsale agat kee agatiinah elle taqiiseh tanim kee tama ummatta ittin fani bood yafgidoonuh kulli num isi qaada kee isi madqa lon; takka yikah tama qaadal inin fanih bood kee mamqa elle aban mafxaga faxanitteh cogdaadi addah yableenim kee bursutaanam baaxol dayi uduuruuk wadir kaxxam inticaan akuk geytimam kee baaxoh addal salaam wayytih kaxxa doori digirak geytimtam kee baxsaluk soomaali kee qafar rakaakayitte qagaaqagisak baxaabaxsale waktitte akuk raagte bood wa dabacoysoonuh kulli rakaakayal tanih tan qaada gital loonuh yanin madqal ken fanat yakke bood elle yafgidu diqan faxanittel fayya le doorit digirak sugen;

Qadli ukummo kee fanti boodih mafdaga:- Qafar qaadal ittin way yafgidoonuh qafar qaadal (madqat) antifiquk baaxoh idoola kee kedo miroctih abnisso kaxxa caddo le.Tama madqa qaffarrre xiqsitaah qafar rakaakayih addal kookaxaw kee ittin way caadiida wagitaamal takkem kee irok taniimil kaadu qadliino kinni. Islaam madqal ( sahriiqa)qaada madqak nammahayyto kinni; muslim garkura (koodi) digib kee cabtih innah tanim kee ayyunti cagiidal dibuk margaqa tat russa. Qafarak kedo madqa baxaabaxsa kee maggo madqooqi lon; ta madqa qafar aydaadul horaak horal tabak temeetem kee dagoh tan ramad abuuk raqtil loonuh yani ixxiga kaxxam fayyale caddol loonuh yaninim warsan ; aakamal tan caagiida madqa fanah korsan:

Fayyale caddoh kookaxaw giniima wak awu ahak dumal yoobeenih aaxige waan caagid yakke wak kedoh abobti cokmi itta waa maral margaqa tat rusaanam xiqe waan wak ( madqah abbal) ni fan wagiitah kaal dayoysan: maggo wak kedoh abbah dooran num idaltti madqa caagiidal leh yan ixxiga kaa wagiitak kinni abba kaa abaanam: aabe ween tumabulih fanti wagit elle dayoysaanam caxah abbal madqah innal wakta qusba dagar baxsale gurral cokmi yaceeh yanim kee madqah addat raqtah tanim kinni;

Madaqah abba kedoh abba akke waam kee takkeh tan kookaxaw yafgixem xiqe week kedoh abbat gersitta itta waamara addat le dafeyynah seecan ; cokmi buxah caddol yaceen madqah margaqa kee kedoh abba roksat maleh irok kedo deraafeh addal akah akke waytannah maggo saami mageyta. Bood elle yafgiden madqah fanteynaanil duma abak sugen gersso meqe gurral aka gersittannah abnafan tamaatem kee afal tat rusaanah yanin madaqat yantiffiqe marah kaxxam meqe;

Qadli dagortih aw( madqah abba kee meela ) ; madqa tayooqo (kedoh abba kee mabloh abba”sahta dagar kinni) ;kee faaticissam (fiqma kee fiqmah abba) fanat baxsi yan;qafar ummatta fanat yakkeh yan walal kee intingey akkah yakkenna kee ken fanat baxsi akh akke waanah aban walal saalam edde digoowam kee kookaxaw abnitte akah akke waannah bical akah gersitan innah umaane waasa caagigidi kinni: ta boodih siirata tantifiqem qafrak kilbatti rasuk dalool daqaarih ayyuntak umaane kalalih caagiida; yafgidoonuh sinam ede barsan gerssoh cubbuso kinni.

Maro mablo ittin wayti uguttaw caxa gubal idoola daffateh ittin fanih boo elle yafgiden gurral walal gerso take. Makaabe ( gar kura): idoolay ;itta waa maray kee sumaqata mara kee qaritta marol geytimak maroh addat daffeyan:

Makaabon akak iyaanam cellalloh gomruk yaaxigeh yan kedo saqalah yan num: (fedreesihn caddol)kinni. Idoola takkay dooraanah yanin marih fanat karma kak bisoh tan mara kiniimih meqeh tan mabla kee meqeh tan maxco le numuy ummatta tasakaxxeeh qunxxa numuy tannah tan caagiidal tuxxiq akah yaceennah takke wak laakin saymarah tannah tan caagiidah tuxxiq mayacaana: makaaban kee idoolalla madab aydakaakan akah beyn innah mafaxximta:tama ayfaafitte ayyunttah tuxxe gee kal yaceen.

Qafarak buxa mara: kee cugaane kee kedo fanat uguttah tan booditte yafgidoonuh qaada caddol loonuh yanin taqbi eiie yafgiden cogda dooraanah: qaadal maro daffeyynal kulli numih ittin wayal gar kura miraacinnule; qaffrral tamadqa daafuy ella rabfan tan caagiidal umaane kulli numul elle cubusaanaah elle cubusan madqal wakt dagaral lakqo digaala tekkek kalah kaadu gersiimil kaadigaalak taqabi yafgidoonuh edee yantifiqen.

Qafar ayyunti tan kookaxawa; yafgidoonuh qaada siiratat yantiffiqen: tohuk uktuma kak ayyutta gufsaanam kee elle dabcin gurral dayyi uduurih addat qadli yaceenimi:tama siiratih addat tuwayti kak waan maral tuwayit akah yaaminen innah abaanam kee daafinnah tanimit sarrah cubbi akah aban innah abba haanaah tonnah tan caagiidal inki ayroh adat mafgada akak aban; kedoodahaddat bood kattasah tan inkinki taqabik tan caagiida ceelalloh ; rabinnah yan caagidiy umaane luk abbar le caagiida elaa tabna santa fan beytah tanim takkayikkah; inki kedoh addoh fanat tanih tan tumabulitte elle yafgiden wakti licalsaak dag keenik mabeya.


ቅጽ 4 ቁጥር 186 ግንቦት 20 2014

መልስ አስቀምጡ

Please enter your comment!
Please enter your name here